Srebrna Góra
Historia miasta Å›ciÅ›le zwiÄ…zana jest z losami kopalni srebra. Rozwój miejscowoÅ›ci nastÄ™powaÅ‚ w wyniku wzrostu zainteresowania tutejszymi pokÅ‚adami srebra, które przyciÄ…gaÅ‚y górników i inwestorów. Pierwsi osadnicy przybyli w te rejony okoÅ‚o 1370 r. i byli to poszukiwacze cennych kruszców z MiÅ›ni. Wiek XV przyniósÅ‚ osÅ‚abienie rozwoju miejscowego górnictwa i dopiero w wieku XVI nastÄ…piÅ‚ jego ponowny rozkwit. 25 czerwca 1536 r. osada na mocy uroczyÅ›cie podpisanego dokumentu otrzymaÅ‚a prawa wolnego miasta górniczego (w roku 1945 roku Srebrna Góra utraciÅ‚a prawa miejskie) i dzisiejszÄ… nazwÄ™. Upadek górnictwa nastÄ…piÅ‚ na poczÄ…tku XVII wieku, a wojna trzydziestoletnia doprowadziÅ‚a do caÅ‚kowitego zniszczenie miasta. Odbudowa Srebrnej Góry zostaÅ‚a zakoÅ„czona okoÅ‚o 1670 r. i już wówczas otrzymaÅ‚a swój ukÅ‚ad urbanistyczny. Budynki ustawione byÅ‚y w trzech rzÄ™dach, z tegoż ukÅ‚adu pochodzÄ… również przetrwaÅ‚e do dziÅ› nazwy ulic. Ulica Letnia – od dawnej Strony Letniej i ulica Zimowa – od Strony Zimowej, pomiÄ™dzy nimi znajdowaÅ‚a siÄ™ Strona Åšrodkowa. Na stokach Ostrogu, powyżej Strony Zimowej, znajdowaÅ‚a siÄ™ dzielnica zwana Nowym Miastem, gdzie staÅ‚y maÅ‚e i ubogie domy. Miasto nie miaÅ‚o rynku, a poczÄ…tkowo nawet ratusza, za jego centralny budynek uważano koÅ›cióÅ‚. Wiek XVIII przyniósÅ‚ kolejne próby uruchomienia miejscowego górnictwa, ale zakoÅ„czyÅ‚y siÄ™ one niepowodzeniem. Podobnie jak dziaÅ‚ania podjÄ™te w poÅ‚owie XIX i na poczÄ…tku XX wieku. Po zaÅ‚amaniu z okresu wojny trzydziestoletniej srebrnogórskie górnictwo nigdy siÄ™ już nie podniosÅ‚o. Poważnym zwrotem w dziejach miasta okazaÅ‚a siÄ™ wojna wypowiedziana Austrii przez Prusy w 1740 roku, która doprowadziÅ‚a w efekcie do wybudowania w latach 1765-1777 fortów w Srebrnej Górze. Budowa twierdzy i przybycie do miasta garnizonu przyczyniÅ‚y siÄ™ do ożywienia gospodarczego. OdtÄ…d losy miasta nierozerwalnie zwiÄ…zane zostaÅ‚y z losami twierdzy, poczÄ…tkowo ze wzglÄ™du na dziaÅ‚ania wojenne, a później z uwagi na walory turystyczne.
Twierdza Srebrnogórska – Pomnik Historii
NajwiÄ™ksza Górska Twierdza w Europie. Granica zespoÅ‚u zabytkowego obejmuje obszar warowni o powierzchni 106 ha, usytuowanej na wzniesieniach otaczajÄ…cych Przełęcz SrebrnÄ… w paÅ›mie Gór Sowich i Bardzkich, zÅ‚ożonej z różnego rodzaju dzieÅ‚ obronnych, murowanych i ziemnych, z drogami fortecznymi, a w szczególnoÅ›ci:
Prace budowlane zaczęły się w 1765 r. i trwały do 1777 r. Okres ten dzieli się na trzy etapy:
I 1765-1768 - wzniesiono centralne elementy forteczne: Donżon, kazamaty galerii przeciwstokowej i bastiony pomocnicze.
II 1768-1771- zbudowano wspomagajÄ…ce Donżon forty: Rogowy, Wysoka SkaÅ‚a, Ostróg oraz ich esplanady.
III 1770-1777 - wykonano umocnienie ChochoÅ‚ów, a w latach 1772-1776 koszary.
W 1777 r. oficjalnie zakoÅ„czono budowÄ™ twierdzy. Zatrudniono ok. 4000 robotników,
a łączny koszt budowy obliczony w XX wieku przekraczaÅ‚ 1.573.000 talarów. W caÅ‚ej twierdzy znajdowaÅ‚o siÄ™ łącznie 299 kazamat i 52 izby strzeleckie. Na wypadek wojny jej zaÅ‚ogÄ™ miaÅ‚o stanowić 3756 żoÅ‚nierzy, a w razie potrzeby nawet 5000. Artyleria forteczna skÅ‚adaÅ‚a siÄ™ z 264 dziaÅ‚, haubic i moździerzy. Magazyny mogÅ‚y pomieÅ›cić żywność, broÅ„, amunicjÄ™ i opaÅ‚ na co najmniej trzymiesiÄ™czne oblężenie. CentralnÄ… i najwyższÄ… częściÄ… twierdzy jest Donżon (120 metrów szerokoÅ›ci i 140 dÅ‚ugoÅ›ci). SkÅ‚ada siÄ™ on z czterech dużych bastei wieżowych.
Ze wzglÄ™du na wartoÅ›ci historyczne, architektoniczne, techniczne, krajobrazowe i kulturowe zaÅ‚ożenia obronnego, bÄ™dÄ…cego wybitnym przykÅ‚adem osiemnastowiecznej warowni górskiej (przełęczowej), które przetrwaÅ‚o w oryginalnej formie i jako takie stanowi dzieÅ‚o unikalne w Polsce, a także w skali europejskiej, RozporzÄ…dzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 kwietnia 2004 roku Twierdza Srebrnogórska zostaÅ‚a uznana za Pomnik Historii – najwyższÄ… rangÄ™ ochrony jakÄ… w Rzeczypospolitej Polskiej może otrzymać obiekt zabytkowy.